Wat hebben Agri-bedrijven te maken met waterstof? Waarschijnlijk meer dan je denkt. In Noord-Holland wordt decentraal onderzocht en geëxperimenteerd met de mogelijkheden van opwek, vervoer en gebruik van waterstof bij boerenbedrijven. En is mede mogelijk gemaakt door financiering vanuit de Regio Deal Maritiem Cluster Kop van Noord-Holland.

Beau Broen, Projectmanager Hydrogen: “We doen het samen, maar het zijn de lokale ondernemers die hun nek uitsteken.”

Even terug naar het begin, Het is 21 november 2019 wanneer programmadirecteur Greenport Jeroen Noot een presentatie geeft aan bollentelers in Julianadorp. “Na afloop bleek dat zij interesse hadden om mee te werken in innovatieve projecten”, vertelt Noot. “Het werd duidelijk dat de vraagstukken rondom energietransitie leven binnen de sector, denk aan netcongestie, lage teruglevertarieven of zelfs alternatieve negatieve stroomprijzen, en alternatieven voor aardgas. Toen bleek dat er plannen waren voor de aanleg van een waterstof backbone in de regio, ontstond het idee om uit de zoeken welke kansen er zijn voor waterstof in een bollenbedrijf.”

H2 in Agri Deal
“Uit de onderzoeken bleek dat de economische haalbaarheid laag was en de inzet van waterstof in transport en zware machines het meest voor de hand lag als startpunt”, vertelt hij verder. “Het belangrijkste resultaat van deze onderzoeken was dat we gezamenlijk een aanzienlijk aantal ondernemers in beeld kregen die serieus geïnteresseerd waren in waterstof. Daarop sloten New Energy Coalition, Ontwikkelingsbedrijf NHN en Greenport NHN de ‘H2 in Agri Deal’, met als doel om door samenwerking en inzet van de wederzijdse netwerken de toepassing van waterstof in Agri te versnellen. Daarbij was het van belang om de ondernemers ondersteuning te bieden op het gebied van kennis en techniek van waterstofopwek en -toepassingen.”

Vier projecten
Fast forward naar nu. Het Fieldlab Waterstof in Agri-project loopt sinds 6 juli 2023 en bestaat uit een aantal deelprojecten: Wieringerwerf, Andijk, Zwaagwijk-Oost en Alkmaar. Het eerste project gaat om het testen en demonstreren van waterstof in agrarische werktuigen, het tweede om de opwek en toepassing van waterstof in het agrarische bedrijf, het derde om de toepassing van waterstof voor de verwarming van kassen en tenslotte gaat het laatste deelproject om het realiseren van een Living Lab voor elektrolyse bij een hogeschool. De projecten worden gefinancierd vanuit de EFRO-subsidie, oftewel het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling. Deze subsidie is bedoeld om de economische verschillen tussen regio’s te verkleinen en de regionale concurrentiekracht en werkgelegenheid te stimuleren.

“Alle relevante partijen uit de waterstofketen zijn vertegenwoordigd; producenten, afnemers, aanbieders en kennisdelers. Bovendien zijn de projecten schaalbaar.”

 Schaalbaar
“Er is een duidelijke samenhang tussen de projecten”, legt Broen uit. “Alle relevante partijen uit de waterstofketen zijn vertegenwoordigd; producenten, afnemers, aanbieders en kennisdelers. Bovendien zijn de projecten schaalbaar.” 

Waterstoftrekker
Het eerste project ‘Waterstof en Landbouwmachines’ speelt zich af bij Loonbedrijf Sturm-Jacobs. Ondernemer Pim Sturm heeft zo’n dertig tractoren en vijftien graafmachines in zijn bezit. Is het mogelijk om de machines op waterstof te laten werken? “Dat blijkt niet zo gemakkelijk omdat er nog geen partijen zijn die zich toeleggen op het maken van tractoren of graafmachines die alleen op waterstof draaien. Bovendien hebben dit soort machines veel last van vibraties door het ruige terrein waar ze op rijden. Dat maakt het vinden van geschikte toepassingen lastiger omdat je voor waterstofbrandstofcellen doorgaans een stabiele werkomgeving nodig hebt. Hierdoor ben je al sneller gelimiteerd tot motoren die waterstof verbranden in plaats van brandstofcellen. En het vraagt om een flinke investering, dus het bedrijfsrisico is groot. Idee is nu om een tractor of een graafmachine om te laten bouwen als prototype. In de toekomst is het de bedoeling dat Sturm-Jacobs de machines uitleent, als onderdeel van het Fieldlab-project, aan collega’s in de omgeving die willen testen of het ook wat voor hen kan zijn.”

Lees verder op: Missie H2 | Waterstof in de Noord-Hollandse Agri-sector